Kraliçe Arı Sendromu Nedir?

İş hayatında farklı kavramlarla karşılaşabiliyoruz. Çözümlenmesi gereken kavramlardan bir tanesi de kraliçe arı sendromu. Peki, kraliçe arı sendromu nedir?

İş hayatında her gün farklı kavramlarla karşılaşabiliyoruz. Bu kavramların yanı sıra bir de iş yaşantısını anlatırken kullanmakta olduğumuz kavramlar bulunmakta. Bu noktada yapılabilecek en etkili şey kavramları takip ederek ne anlama geldiklerini çözümlemek. İşte bu noktada çözümlenmesi gereken kavramlardan bir tanesi de kraliçe arı sendromu. Peki, kraliçe arı sendromu nedir?

İş hayatı içerisinde kadınların konumu ve iş yaşantısına etkileri hakkında yapılan araştırmalara her gün bir yenisi eklenmekte. Özellikle de toplumsal cinsiyet eşitsizliğini engellemek ve iş hayatındaki cinsiyet ayrımına bir son vermek isteyen pek çok kişinin bu konuyu özel bir araştırma malzemesi olarak da kullandığını görebiliyoruz. Kraliçe arı sendromu da yine iş hayatında kadınların maruz kaldıkları olumsuz durumlardan biri. Fakat bu kez burada eşitsizliğe neden olan erkekler değil, kadınlar!

Kadının en büyük dostu kadındır sözüne hepimiz yürekten inanıyor olsak da iş hayatı içerisinde kraliçe arı sendromuna sahip olan kişilerin bu sözü pek de desteklemediğini söyleyebiliriz. Gelin bir inceleyelim şu kraliçe arı sendromunu.

Kraliçe arı sendromu; bir kadının iş yaşantısı içerisinde yükselerek diğer kadın çalışma arkadaşlarını desteklese de kendisi kadar veya kendisinden daha fazla başarılı olmasını istememesi etkisidir. Temelde kıskançlığa dayanan bu sendromun nedenleri kişiden kişiye göre farklılık gösterebilse de bu sendroma sahip kişilerin genellikle narsisizme yatkın oldukları da gözlemlenmektedir.

“The Queen Bee Syndrome” olarak adlandırılmış olan bu rahatsızlık ilk kez 1973 yılında tespit edilmiştir. Bu sendromda kadınların birbirlerini azılı rakipler olarak görüp kendi içlerinde kıskançlık ve ego çatışmalarına girdikleri görülmektedir. Erkek çalışanlar ile çalışmanın kadın çalışanlar ile çalışmaktan daha kolay olduğunu, iş ortamında kadınlarla çalışmanın zorlayıcı ve bezdirici olduğunu düşünen kadınların bu sendroma sahip oldukları anlaşılmaktadır.

Kraliçe Arı Sendromu Kimlerde Görülür?

Bir kadının astları olan diğer kadınlardan daha başarılı olma ve onların kendisi kadar veya daha fazla başarılı olmasına engel olmak isteme gibi etkilerle doğmuş olan kraliçe arı sendromu kadınların birbirlerini rakip olarak algılayıp yer yer düşmanca tavırlar takınmalarına neden olmaktadır. Çalışan kadınlar için erkek egemen toplumlarla boğuşmak son derece zorluyken kadının kadınla çatışması da iş hayatını zorlaştırmaktadır.

Erkeklerin gölgesinde mücadele eden ve büyük bir başarı yakalayarak yöneticilik pozisyonuna yükselmeyi başaran kadınların, diğer kadınların kendileri kadar başarılı olmasını istememesi garip gibi görünse de iş yaşantısı içerisinde bu sendroma sahip olan pek çok kadına rastlanmaktadır.

Kraliçe arı sendromu şu kişilerde görülür diye net bir ayrım yapılamasa da bu sendroma sahip kişilerde görülen ortak özellikleri şu şekilde sıralayabiliriz:

• Mükemmeliyetçilik
• Detaycılık
• Kusursuzluk arzusunda olma
• Bencillik
• Yüksek veya düşük özgüven semptomları
• Eziklik psikolojisi
• Başarısızlık korkusu
• En iyi olamama korkusu

Yönetici pozisyonundaki kadının bu semptomlardan en az bir iki tanesine sahip olması ve saplantıya meyilli olması kraliçe arı sendromunu ortaya çıkartabilmektedir. Diğer kadın çalışanları daha aşağıda tutmayı isteyen ve kadın yöneticilerle çalışmak yerine erkek yöneticiler içerisindeki sayılı kadınlardan biri veya tek kadın olma arzusunda bulunan iş hayatının kraliçe arıları, çalışan kadın portfolyosunun olumsuz yüzünü yansıtmaktadır.

Kraliçe arı sendromunun sebeplerinden bir tanesi de yüksek liderlik arzusudur. G.L. Staines, T.E. Jayaratne ve C. Tavris tarafından tespit edilmiş olan bu sendromu tarih içerisinde pek çok kez görüş olduğumuz da bir gerçektir. Özellikle klişe olarak adlandırılan Amerikan filmlerinde de bu sendroma sahip bir kadına ve onun altındaki kadın figürlere sıklıkla yer verilerek bu duruma dikkat çekilmektedir.

Cam Tavanlar Nedir?

Cam tavanlar ise kraliçe arı sendromu ile benzerlik gösteren fakat kadınlar üzerinde erkekler tarafından uygulanan bir eşitsizlik örneğidir. İş hayatı içerisinde bir kadının yalnızca belirli bir seviyeye kadar çıkmasına müsaade edilmektedir. Legal yollardan kısıtlama uygulanması ile oluşturulan bu sosyal tabaka nedeniyle kadınlar iş yaşantısı içerisinde sıklıkla haksızlığa uğramaktadır.

Erkek egemen toplumlarda sıklıkla görülen ve son dönemlerde dünyanın her yanında yankı uyandırarak üzerine dikkatleri çeken bu durumun önüne geçebilmek için de günümüzde sıklıkla yeni çalışmalar geliştirilmektedir.

İş Hayatında Cinsiyet Eşitliği Nasıl Sağlanır?

İş hayatı içerisinde sıklıkla üzerinde durulmaya çalışılan ve özellikle de son dönemlerde dikkatleri üzerine çeken toplumsal cinsiyet eşitsizliğinin iş hayatına yansımaları önlenmeye çalışılmaktadır. Bunun için farklı pek çok proje, kampanya ve protesto da sergilenmektedir.

İş hayatında cinsiyet eşitliğini sağlayabilmek için öncelikle normlar ve cinsiyete bağlı yapılan eşitsizlikler hakkında bilgi sahibi olmak gerekir. Bunun sonrasında çatışma yönetimi ve öfke kontrolü gibi noktalarla eşitlik süreci desteklenmelidir.

Erkek veya kadın fark etmeksizin yapılan haksızlıkların tespiti ve bunların giderimi için günümüzde pek çok proje ve tasarı yapılıyor. Bu noktaya dikkat çekmek ve iş yaşantısı içerisindeki dengesiz dağılımı ve eşitsizlikleri engelleyerek daha motive çalışanlarla hareket edebilmek için kurumların bu konu üzerinde durması gerekli görülüyor. Bu noktada kurum içi yardım etmeyi ve ekip çalışmasını yaygınlaştırmak var olan potansiyelleri keşfetme ve eşitsizlikleri ortadan kaldırma noktasında son derece etkili oluyor.

Ekip yönetimi hakkında alınabilen eğitimler sayesinde de kurumların kendilerini bu alanda geliştirmesi mümkün görülüyor. Bu noktada sizlere Ekip Motivasyonu ve İş Hayatında Kişisel Farkındalık ve Duygusal Zeka eğitimlerimizi önerebiliriz. Bu alanlarda alacağınız eğitimler ile sizler de etkili bir şekilde ekibinizi kurma ve eşitsizliklerin önüne geçme amacınıza ulaşabileceksiniz. Durmayın ve iş hayatındaki eşitsizliklerin önüne geçerek siz de kurumca bu duruma bir dur deyin!