Ergonomi Nedir? Ergonomik Risk Faktörleri ve Amaçları
Ergonomi, çalışanların verimli, güvenli ve sağlıklı bir şekilde çalışamaları için iş yerinde kullanılan araç-gereçlerin,
iş yöntemlerinin ve çalışma ortamlarının insanın fiziksel ve zihinsel yapısına uygun hale getirilmesidir. İş sağlığı ve güvenliği açısından büyük bir öneme sahip olan ergonomi, iş
yerinde çalışanların sağlığını korumak, verimliliği artırmak. İş kazalarını azaltmak amacıyla
yapılan düzenlemeler anlamına gelir. Ergonomi, çalışma ortamlarına ve koşullarına uygun olarak yapılmadığında ciddi sağlık sorunlarına yol açabilecek riskler taşır. Bu nedenle
ergonomik risk faktörleri ve bu risklerin önlenmesi, iş yerlerinde dikkat edilmesi gereken önemli konular arasında yer alır.
Eğitim Kutusunun avantajlı sertifikalı eğitimleri için tıklayınız
Ergonominin Tanımı ve Önemi
Ergonomi, insanın fiziksel, zihinsel ve psikolojik yapısına uygun çalışma ortamı oluşturmayı amaçlayan bir bilim dalıdır. İş yerindeki çalışma koşulları, çalışanların sağlığını doğrudan etkiler. Ergonominin amacı, iş yerindeki koşulları insan anatomisine ve yeteneklerine
uygun hale getirerek, çalışanların verimliliğini artırmak ve sağlık sorunlarının önüne geçmektir.
İş yerlerinde ergonomi alanında yapılan düzenlemeler, çalışanların iş kazalarına ve meslek hastalıklarına karşı korunmasına yardımcı olur. Çalışanların iş yerinde daha rahat ve güvenli bir ortamda çalışmalı. Hem iş verimliliğini artırır hem de iş gücü kaybını minimize eder. Bu nedenle ergonomi, iş sağlığı ve güvenliği açısından son derece kritik bir rol oynamaktadır.
Ergonomik Risk Faktörleri
Ergonomik risk faktörleri, çalışma ortamında çalışanların sağlıklarını olumsuz etkileyecek durumlar anlamına gelmektedir. Bu risk faktörleri, iş yerindeki fiziksel, psikolojik ve çevresel koşullardan kaynaklanabilir. Aşağıda ergonomik risk faktörlerinin başlıcaları yer almaktadır:
1. Tekrarlayan Hareketler
Bir işin sürekli olarak aynı hareketlerin tekrar edilmesini gerektirmesi, kas-iskelet sistemi üzerinde ciddi baskı yaratabilir. Özellikle el, kol ve omuz kaslarında yorgunluk ve hasar meydana gelebilir. Örneğin, montaj hattında çalışan bir işçinin sürekli aynı parçaları takıp çıkarması, zamanla kaslarda zedelenmelere yol açabilir.
2. Yanlış Çalışma Pozisyonu
Yanlış oturma veya ayakta durma pozisyonu, ergonomik risklerin başında gelir. Özellikle masa başı çalışanlarda, uzun süre boyunca yanlış pozisyonda oturmak omurga rahatsızlıklara yol açabilir. Benzer şekilde, sürekli ayakta duran işçilerde de bel ve bacak ağrıları meydana gelebilir.
3. Ağır Kaldırma
İş yerinde ağır yüklerin elle kaldırılması, kas-iskelet sistemi üzerinde büyük bir baskı oluşturur. Özellikle bel bölgesinde ciddi zedelenmelere ve disk kaymalarına yol açabilir. Ağır yüklerin ergonomik kurallara uygun şekilde kaldırılmaması, iş kazalarına da neden olabilir.
4. Tek Taraflı Yüklenme
Çalışanların iş yaparken vücutlarının bir tarafına sürekli yük binmesi, ergonomik risk faktörü oluşturur. Bu durum, özellikle masa başı çalışanlarda bilgisayar kullanırken, fareyi sürekli aynı elle kullanmak gibi durumlardan kaynaklanır.
5. Titreşim ve Gürültü
İş yerinde kullanılan makinelerden kaynaklanan titreşimler, özellikle el ve kol kaslarında sorunlara yol açabilir. Uzun süre titreşimli makinelerle çalışmak, sinir hasarına ve dolaşım bozukluklarına neden olabilir. Ayrıca yüksek gürültü seviyesi de iş yerinde çalışanların dikkatini dağıtarak iş kazalarına yol açabilir.
6. Çalışma Alanının Yetersizliği
Çalışma alanının dar ve yetersiz olması, çalışanların rahat bir şekilde hareket
edememesine ve yanlış pozisyonlarda çalışmasına yol açar. Bu durum, kas-iskelet sistemi üzerinde olumsuz etkiler yaratarak çalışanların sağlıklarını riske atar.
Eğitim Kutusunun avantajlı sertifikalı eğitimleri için tıklayınız
Ergonominin Amaçları
Ergonominin temel amacı, iş yerinde çalışanların fiziksel ve zihinsel sağlıklarını koruyarak
daha güvenli ve verimli bir çalışma ortamı yaratmaktır. Ergonomi alanında yapılan düzenlemeler, iş sağlığı ve güvenliği açısından büyük bir öneme sahiptir. İş yerinde ergonomiye uygun düzenlemeler yapılmadığında çalışanlar uzun vadede çeşitli sağlık sorunları ile karşılaşırlar. Ergonominin amaçları şu şekilde sıralanabilir:
1. Çalışanların Sağlığını Koruma
Ergonominin en temel amacı, iş yerinde çalışanların sağlıklarını korumaktır. İş yerinde uygun olmayan koşullar, kas-iskelet sistemi hastalıkları, sinir hasarları, dolaşım bozuklukları
ve strese bağlı zihinsel rahatsızlıklara yol açabilir. Ergonomik düzenlemeler, bu sağlık sorunlarını minimize ederek çalışanların daha sağlıklı bir iş ortamında bulunmalarını sağlar.
2. İş Verimliliğini Artırma
Ergonomik çalışma ortamı, çalışanların işlerini daha rahat ve verimli bir şekilde yapmalarını sağlar. Çalışanların doğru pozisyonlarda çalışmaları, uygun ekipman kullanmaları ve
kendilerine uygun iş düzenine sahip olmaları, iş verimliliğini artıran faktörler arasındadır.
3. İş Kazalarını Azaltma
Ergonomik risk faktörleri arasında yer alan yanlış çalışma pozisyonları, ağır yük kaldırma ve
tekrarlayan hareketler, iş kazalarına yol açabilir. Ergonomik düzenlemelerle bu riskler minimize edilerek iş kazalarının önüne geçilir. Özellikle ağır iş kollarında ergonominin önemi çok daha fazladır.
4. Çalışanların Motivasyonunu Artırma
Ergonomik olarak düzenlenmiş bir iş yeri, çalışanların daha rahat ve konforlu bir şekilde çalışmasını sağlar. Bu da çalışanların motivasyonunu artırarak, işlerine daha bağlı ve verimli olmalarına katkıda bulunur. Çalışma ortamının konforlu olması, iş tatminini de artırır.
5. İş Gücü Kaybını Azaltma
Ergonomik sorunlar, çalışanların sağlık problemleri yaşamasına ve iş gücü kaybına neden olabilir. Özellikle uzun süreli sağlık sorunları, çalışanların işe devamsızlığına ve üretim kayıplarına yol açabilir. Ergonomik düzenlemeler, iş gücü kaybını azaltarak iş yerinde sürekliliği sağlar.
Ergonomik Düzenlemeler ve İş Yerinde Alınması Gereken Önlemler
Ergonomik düzenlemeler, iş yerinde ergonomik risk faktörlerinin ortadan kaldırılması için alınan önlemler anlamına gelmektedir. Bu düzenlemeler, çalışanların fiziksel ve zihinsel sağlıklarını koruma amacı taşır ve iş sağlığı ve güvenliği kapsamında yapılır. İş yerinde ergonomik düzenlemeler yaparken dikkat edilmesi gereken bazı temel unsurlar şunlardır:
- Çalışma Alanının Düzenlenmesi:
Çalışma alanının geniş ve hareket etmeye uygun olması gerekir. Dar alanlarda çalışanlar zor pozisyonlarda çalışmak zorunda kalabilirler.
- Çalışma Pozisyonlarının İyileştirilmesi: Masa başı çalışanlar için doğru oturma pozisyonunun sağlanması önemlidir. Ergonomik sandalyeler ve ayarlanabilir masalar, doğru oturma pozisyonunu destekler.
- Ekipmanların Düzenlenmesi: Çalışanların kullandığı ekipmanların ergonomik olması, iş sağlığı açısından önemlidir. Örneğin, klavyenin ve farenin doğru yükseklikte olması, el ve bilek sağlığını koruyabilir.
- Ağır Yüklerin Kaldırılmasına Dikkat Edilmesi: Ağır yüklerin uygun ekipmanlar kullanılarak taşınması. Çalışanların bel ve omurga sağlığını koruyacak önemli bir önlemdir.
- Tekrarlayan Hareketlerin Azaltılması: Tekrarlayan hareket gerektiren işlerde çalışanlara düzenli dinlenme molaları verilmesi ve işleri dönüşümlü olarak yapmaları sağlanmalıdır.
Ergonomi, iş yerlerinde çalışanların sağlığını koruyarak verimliliği artıran ve iş kazalarını azaltan önemli bir bilim dalıdır. Ergonomik risk faktörlerinin tanımlanması ve bu risklerin minimize edilmesi, iş sağlığı ve güvenliği açısından kritik bir rol oynamaktadır. Çalışma ortamına uygun olarak yapılan ergonomik düzenlemeler, iş gücü kaybını azaltırken, çalışanların motivasyonunu artırarak daha sağlıklı ve verimli bir iş ortamı sağlar.
